Zeilen naar de zwarte stern slaapplaats, Marker Wadden (Lelystad, avond)

Zeil mee naar nieuw land

AVOND EXCURSIE. Het IJsselmeergebied is een belangrijke tussenstop voor de zwarte sterns uit niet alleen Nederland maar grote delen van (oost) Europa. Het eiland ligt midden in hun foerageer gebieden en dus hebben de vogels Marker Wadden al snel ontdekt ook als slaapplaats.

Vogeleiland de Kreupel is de afgelopen jaren de belangrijkste slaapplaats geweest voor zwarte sterns in Europa. Voordat de Kreupel bestond was dit het Balgzand. Nu is daar de Marker Wadden bij gekomen. We organiseren deze excursie in de avond, niet alleen vanwege het sfeervolle tijdstip en hopelijk mooi licht en mooie luchten, maar vooral ook omdat de zwarte sterns in de avond naar het eiland komen om te slapen.

Afgelopen jaren hebben we honderden vogels mooi gezien, we hopen dat de zwarte sterns ook dit jaar weer gebruik maken van het eiland in nog grotere aantallen. Het eiland is groot en we weten nu nog niet waar de vogels neerstrijken om te slapen, dit kan ook op de ontoegankelijke eilanden zijn. Maar we verwachten de foeragerende vogels weer boven de bassins wel weer te zien. 

In de Bataviahaven (Lelystad) stappen we aan boord van zeilschip de Schuttevaer. Bij het uitvaren van de haven treffen we meteen een mooie vogelplek op en rond de strekdam. Het is al wat later in het seizoen maar mogelijk treffen we hier nog lepelaars en daarnaast is er ook een gemengde kolonie grote meeuwen met onder andere kleine mantelmeeuwen, zilvermeeuwen maar ook Pontische meeuw. We kijken ook uit naar de holenduiven tussen de rotsen.

Daarna hijsen we de zeilen en zetten koers richting de Marker Wadden. Wie wil kan zelf aan het roer staan.

Onderweg kijken we uit naar visdieven en natuurlijk zwarte sterns die net als ons onderweg zijn naar het eiland?

Er zijn ervaren vogelgidsen mee die je op de vogels kunnen wijzen. Er is minimaal een telescoop aan boord en we hebben enkele verrekijkers te leen. Heb je nautische vragen? De schipper geeft graag antwoord.

We leggen aan in de haven van de Marker Wadden en gaan aan land. We maken een wandeling over het eiland en bekijken onderweg de vogels. Je kunt zelf een rondwandeling maken of meelopen met de vogelgidsen en samen alle vogels bekijken. Tijdens de presentatie aan boord leggen we ook de route opties uit en geven we een update van waar je welke vogels kunt verwachten. Afhankelijk van de wind is het ongeveer 1,5 uur varen naar het eiland.

Het eiland is volop in ontwikkeling. Op dit moment vinden we hier een pionierstadium met op sommige plaatsen de eerste begroeiing en veel zandbanken en slikken. Ook zijn de eerst aangelegde plekken juist al verder ontwikkeld. Een heel open landschap. Het is bijzonder om het eiland te kunnen zien in deze fase. Met de excursies zullen we het eiland steeds blijven volgen.

Het blijft een eiland in ontwikkeling, er vinden nog werkzaamheden plaats (vooral in de haven) en vogels kunnen op paden gaan broeden. Er kunnen hierom dus altijd paden afgesloten worden.

De vogels in augustus

Natuurlijk komen we ook vele andere vogelsoorten tegen. Augustus is een goede maand voor steltlopertrek. De vogels keren terug van hun broedgebieden en zijn op weg naar het zuiden. De volwassen vogels komen eerst door, en wat later ook de juvenielen. We verwachten soorten als kemphaan, krombekstrandloper, kleine strandloper, bonte strandloper, oeverloper en steenloper. Ook op soorten als grauwe franjepoot maken we een kleine kans.

We verwachten veel uitgevlogen jongen op het eiland maar ook veel (jonge) vogels elders.
Afgelopen twee jaar maakten flinke groepen oeverzwaluwen gebruik van het eiland. Tussen de zwarte sterns zoeken we naar witvleugelsterns en maken we kans op dwergmeeuwen.

Er verbleven ook al veel soorten eenden, zoals bergeend, slobeend, krakeend, kuifeend, tafeleend en ook al smient. Ook maken we kans op soorten als slechtvalk, bruine kiekendief, Pontische meeuw, lepelaar, paapje, tapuit, boerenzwaluw, huiszwaluw en gele kwikstaart.

Op een nieuw eiland als deze is het altijd een verrassing. Hoe is de waterstand en daarmee meer of minder slikveldjes voor allerlei soorten? Welke soorten komen er langs op trek? Natuurlijk letten we op alles, ook op de planten, insecten en de ontwikkelingen van het eiland.

Veranderingen in het IJsselmeer

De aantallen zwarte sterns zijn de afgelopen 15 jaar in het IJsselmeergebied flink afgenomen. Vroeger verbleven er soms wel 100.000, tegen maximaal 20.000 in de afgelopen 10 jaren. We weten dat de belangrijkste voedselbron, spiering, enorm is afgenomen. Maar hebben de zwarte sterns nog alternatieve prooien? En waar halen ze die dan? Dankzij de geringde vogels weten we nu dat de sterns van de Kreupel uit Nederland, Scandinavië, Duitsland, Polen en Rusland komen. De volgende stap is om uit te zoeken waarom het IJsselmeer voor deze passanten minder geschikt is geworden.

Verrekijker lenen

Heb je zelf geen verrekijker? Geen probleem, we hebben 20 verrekijkers van het merk Bynolyt gekregen van het Vogelinformatiecentrum Texel. Deze kun je de hele excursie gebruiken.

Programma

Natuurherstel

Marker Wadden is een uniek project dat zorgt voor natuurherstel van het Markermeer door de aanleg van eilanden met zand, klei en slib uit het Markermeer.

Het zand, klei en slib uit het Markermeer wordt gebruikt om op grote schaal eilanden en natuurlijke oevers te maken. Met dit project creëert Natuurmonumenten een robuust natuurgebied in het hart van Nederland.

Het project Marker Wadden is een initiatief van Natuurmonumenten. In 2016 is gestart met de eerste fase: de aanleg van vijf eilanden. Samen met het onderwaterlandschap zal de oppervlakte 1000 hectare groot worden. Het is de ambitie van Natuurmonumenten om van Marker Wadden een grote archipel te maken van in totaal 10.000 hectare. Het is daarmee een van de grootste natuurherstelprojecten van West-Europa. Inmiddels maakt Marker Wadden deel uit van het nieuwe Nationaal Park Nieuw Land

De Marker Wadden worden mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Droomfonds van de Nationale Postcodeloterij, Natuurmonumenten, de Rijksoverheid en de provincie Flevoland.

Meer over de lezing(en) en/of gids(en)


Elke excursie is er een presentatie aan boord. Dit is een algemeen verhaal over de aanleg en ontwikkelingen rond de Marker Wadden, met uiteraard ook aandacht voor de vogels die er broeden en op dat moment (naar verwachting) voorkomen. Met ook informatie over de plek waar je terecht komt, waar kun je wandelen en de vogels verwachten?

De presentatie wordt gegeven door Debby Doodeman, afwisselend met andere gastsprekers over passende (vogel) thema's.

De sprekers worden op dit moment benaderd, wanneer er een andere spreker meevaart wordt dit in de informatie hier boven aangepast, en dit stukje tekst aangepast :-).

Biologisch eten


Op de heenweg serveren we onderweg een heerlijk biologisch zomers Italiaans pastabuffet.

Dit buffet bevat wel wat vlees maar dit wordt sowieso apart geserveerd. Heb je een speciaal dieet waar je je aan moet houden, laat dit weten bij je aanmelding en we laten weten of dit mogelijk is.

Van alles het beste: alle gerechten zijn zo veel mogelijk biologisch en in veel gevallen afkomstig uit de streek.

Aan de bar zijn allerlei drankjes te verkrijgen, zoals koffie en thee, fris, wijn, Skuumkoppe van de tap, een kruidenbitter Schuttevaertje en meer.

Wij werken duurzaam


Deze excursie wordt met name duurzaam ondernomen. Het 43 meter lange zeilschip de 'Schuttevaer' is al meer dan 100 jaar oud. Ouder dan de Titanic! We zullen zoveel mogelijk zeilend de route afleggen. We zetten de motor aan als het echt niet anders kan.

Meer over het schip


Zeilen met de prachtige 'Schuttevaer' is al een beleving op zich. Men kan er voor kiezen om actief mee te zeilen of zelf aan het roer te staan. Maar dit hoeft natuurlijk niet. Op het dek vind je veel (zit)ruimte en kunt je goed naar de vogels kijken. Als je een telescoop hebt, is er voldoende ruimte om deze te gebruiken.

Op dekhoogte is binnen een bar waar je diverse soorten drankjes kunt krijgen. We hebben onder andere Texels Skuumkoppe van de tap. Vanuit de bar heb je ook zicht naar buiten. Als je in de bar even verder loopt kun je met de trap naar beneden die leidt naar het ruime benedendek. Hier worden ook de lezingen gehouden met een beamer en een scherm. Achter de trap bevinden zich de luxe gescheiden toiletruimtes.

Geschiedenis van de Schuttevaer

Het werkpaard van de Noord en Oostzee, zo werd de koftjalk genoemd. Stabiel, groot en stevig. Met haar lengte van 43 meter is de Schuttevaer de grootste nog bestaande koftjalk in Nederland.

In 1910 ging ze als “Emanuel” in Stadskanaal te water. Gebouwd bij Mulder in opdracht van een Duitse reder. Er werd koers gezet naar de handelssteden van Noord-Europa. Een indrukwekkend zwaargewicht: 190 ton aan waterverplaatsing voortgedreven door wind. In de loop der jaren kwam er een eind aan het zeilende vrachtvaren. De Schuttevaer werd dan ook omgebouwd tot Coaster. Een scherpe kop werd er op gezet. Tot eind jaren 80 voer ze als kustvaarder onder Duitse vlag. Om uiteindelijk te eindigen als golfbreker op het eiland Sylt. 

In 1992 werd ze teruggehaald naar Nederland en grondig verbouwd. De kop werd weer een koftjalken kop. Inmiddels is het werkpaard een raspaard geworden, voorzien van veel modern comfort. Het heeft een Grand Café aan boord en het interieur is in Art Deco stijl.

Voorwaarden


Deze excursie gaat door bij minimaal 25 deelnemers. Excursies gaan eigenlijk altijd door, indien de excursie niet door gaat bij slecht weer (storm, ijs) ontvangt u uw volledige betaling terug.

De sprekers op de diverse excursies hebben een volle agenda, vooral in het vaarseizoen hebben ze het erg druk. Mocht het een keer gebeuren dat een spreker verhinderd is dan vragen wij hiervoor je begrip en we proberen dan te zorgen voor een vervangende spreker.

De excursieprijs is exclusief drankjes (als de excursie inclusief lunch is is deze wel inclusief melk/koffie/thee). Tegen betaling zijn drankjes verkrijgbaar aan de bar.

Bij stevige wind komt het soms voor dat we de vaarroute moeten aanpassen. Een enkele keer kan het voorkomen dat we op bepaalde plekken niet kunnen bereiken.

Minder validen: stuur een mail naar debby@fogol.nl, en je krijgt een antwoord op maat.

Omboeken: je kunt bijna altijd omboeken naar een andere datum.

Afmelding: je kunt tot 2 weken voor vertrek bijna kosteloos (minus €2,50 administratie kosten) afmelden, je betaling wordt dan terug geboekt. Bij afmelding minder dan 10 dagen voor vertrek, wordt 25% ingehouden. Bij minder dan 24 uur voor vertrek afmelden, wordt uw betaling niet terug geboekt.

Honden zijn niet toegestaan.

Entree
Natuurmonumenten heeft de entree prijzen voor het eiland gewijzigd (20 maart 2019) voor de groepsexcursies. Deze is nu EUR 5,- per persoon. (voorheen was dit EUR 6,- en EUR 3,- voor leden Natuurmonumenten).

za 24 aug 2019

Vertrek/terug

16:30 - +/-23:00

Opstapplaats

Bataviahaven, Lelystad

Boot

Zeilschip de Schuttevaer

Bereikbaarheid

De boot ligt naast het bus station in de Bataviahaven, betaald parkeren

Bestemming

Marker Wadden (Markermeer)

Kinderen

t/m 12 jaar halve prijs en gratis entree

Deel

Zwarte stern, excursie Marker Wadden, foto Ger Molenaar Visdief en zwarte stern, Marker Wadden Telling tijdens de 2017 excursie, foto Ger Molenaar Terugweg zeilen in het donker

Zwarte stern

Zwarte stern

Zwarte stern

Zwarte stern

Kijkhut steltloper, Harvey van Diek

Kijkhut steltloper, Harvey van Diek

Geen verrekijker? Je kunt er een lenen

Geen verrekijker? Je kunt er een lenen

Rosse grutto's

Rosse grutto's

2017, nog met hesjes

2017, nog met hesjes

Aankomst zwarte sterns

Aankomst zwarte sterns

Aankomst zwarte sterns

Aankomst zwarte sterns

Foeragerende zwarte sterns

Foeragerende zwarte sterns

Zwarte stern

Zwarte stern

Wandelpaden

Wandelpaden

Kemphanen

Kemphanen

Zwarte sterns en dwergmeeuwen

Zwarte sterns en dwergmeeuwen

Zilverplevieren

Zilverplevieren

Visdief

Visdief

Visdief juveniel

Visdief juveniel

Kluten

Kluten

Laatste snack, zwarte sterns

Laatste snack, zwarte sterns

Zeilen in het donker

Zeilen in het donker

Maan

Maan

Maan in telescoop

Maan in telescoop

Even stil op het blogEven stil op het blog

Fogol onderzoek

Excursies